...........
Câu chuyện cũ của Trần Khác bắt đầu từ 100 năm trước.
Đó là năm đầu tiên của thế kỷ 20, là năm Quang Tự 26.
“Tháng 6 năm Canh Tử, lúc ấy người bảo vệ hang Mạc Cao tên là Vương Viên Lục, là một đạo sĩ...”
“Chờ đã.”
Lâm Tầm Bạch ngắt lời gã: “Ai mà không biết chuyện đạo sĩ họ Vương bán cổ vật, sao mà nói tới cái này rồi?”
“Đúng vậy.” Hồ Kim Thủy gật đầu phụ họa, “Không phải thứ Chim Yến Nhỏ hỏi là bản chép kinh bằng tay gì đó sao.” Chỉ nghe mở đầu câu chuyện xưa này đã biết nó rất dài dòng, cứ một mực nói vậy, lúc nào cái bình mới có thể chuyển đến Tiêu Khản.
“Vậy cậu hiểu rõ quy trình chi tiết không?” Trần Khác lạnh lùng hỏi ngược lại.
Lâm Tầm Bạch á khẩu.
“Nghe anh ta nói đi.” Tiêu Khản lên tiếng, nhét cho anh một nắm đậu phộng rang.
Đây, đây là lúc ăn đậu phộng rang à?!
Lâm Tầm Bạch càng lúc càng không phục, có biết quá trình hay không đâu có quan trọng gì đâu, nếu thật sự muốn biết có thể đi hỏi thím họ của anh bất cứ lúc nào đấy.
Rõ ràng tên này muốn tránh nặng tìm nhẹ!
Hà cớ gì bà chủ Tiêu lại không nhìn ra chứ?
Trần Khác tiếp tục.
Vào một ngày tháng 6, Vương Viên Lục tình cờ phát hiện ra Động Tàng Kinh.
Mặc dù ông ta là một đạo sĩ nhưng vẫn mơ hồ cảm giác được quyển kinh trong mật thất có giá trị không nhỏ, thế là cầm lấy hai quyển kinh Phật, đi vã 50 dặm từ hang Mạc Cao tới huyện thành tìm Tri huyện Nghiêm Trạch lúc đó.
Đáng tiếc Tri huyện họ Nghiêm không học không nghề, cho rằng hai quyển kinh thư cũ nát này chỉ là giấy lộn mà thôi.
Hai năm sau, Đôn Hoàng có một Tri huyện mới đến tên là Uông Tông Hàn, xuất thân tiến sĩ, nghe nói có nghiên cứu rất nhiều về văn khắc.
Vương Viên Lục thấy hy vọng, lại chạy tới huyện thành, báo cáo tình hình với Tri huyện họ Uông.
Vậy mà người Tri huyện chỉ hứng thú nửa mùa, dặn dò ông ta cứ bảo tồn tại đó là đủ.
Có hai lần thất bại trước vậy mà Vương Viên Lục vẫn chưa từ bỏ ý định.
Ông ta tỉ mỉ lựa chọn hai rương quyển kinh, đuổi theo xe lừa, đi xuyên qua sa mạc, đi tám trăm dặm đường đến Tửu Tuyền, tìm được Đạo Đài Đình Đống lúc đó đang là Binh bị đạo tại An Túc, hy vọng có thể được vị quan già này để mắt tới.
Thế mà sau khi đọc xong quyển kinh, người này lại bông đùa với bảo với Vương Viên Lục rằng chữ trên quyển kinh còn không tốt bằng thư pháp của mình.
*Binh bị đạo: túc quan đặc trách chỉnh quân ở những vùng trọng yếu thời Minh.
(P1)
“Phụt…”
Hồ Kim Thủy phun thẳng ra một búng rượu.
“Những gì anh nói đều là chuyện xảy ra trước khi đạo sĩ họ Vương bán cổ vật?” Tiêu Khản hỏi.
“Đúng vậy.” Trần Khác gật đầu.
“Sau đó thì sao?”
“Sau đó lại qua năm sau, Vương Viên Lục lấy hết dũng khí, liều chết viết một bức thư mật cho ‘lão Phật gia’ Từ Hi.
Ngặt nỗi lúc đó triều đình Đại Thanh rung chuyển bất an, bức thư này như đá chìm đáy biển, bặt vô âm tín, Vương Viên Lục hoàn toàn nản lòng thoái chí.”
“Ba năm sau, được tài trợ bởi Công ty Đông Ấn - Anh, Stein khởi hành từ Kashgar Tân Cương, thám hiểm tìm kiếm kho báu dọc theo Con Đường Tơ Lụa.
Nghe nói về việc phát hiện ra hang Mạc Cao ở Thành cổ Lâu Lan, ông ta đã đưa một người trợ tá họ Tưởng đến Đôn Hoàng.
Lúc đầu, Vương Viên Lục không bằng lòng bán đi đồ trong Động Tàng Kinh.
Song để đạt được mục đích, Stein đã nặn ra một câu chuyện, bảo mình là một người sùng bái pháp sư Huyền Trang, đi theo bước chân của Huyền Trang, đi một mạch từ Ấn Độ qua sa mạc.”
“Câu chuyện xưa theo đuổi tôn giáo này đúng lúc gây ấn tượng với Vương Viên Lục.”
Tiêu Khản thêm củi khô vào bếp đất, lửa trại đơn côi cháy dưới bầu trời đêm tịch liêu.
“Thật ra cũng có nguyên nhân từ thất vọng.” Cô bảo.
Bảy năm đằng đẵng, nhiều lần báo cáo không người hỏi thăm, năm thì mười họa gặp được một người đề cao, ít nhiều gì cũng sẽ mềm lòng.
Nghe chuyện xưa tới đây, Hồ Kim Thủy say sưa tham gia: “Tôi biết, đạo sĩ họ Vương kia cầm tiền, trùng tu tượng nặn ở trong hang Mạc Cao, ngặt nỗi thẩm mỹ không ổn lắm nên sửa chữa trông thật thảm hại.”
“Đúng là như vậy, Vương Viên Lục từng phát nguyện vọng không chỉ muốn sửa chữa hang động và tượng nặn bị hư hỏng mà còn phải xây cầu sửa đường.
Stein liền lấy ra bốn thỏi bạc móng ngựa làm tiền quyên góp, cuối cùng lấy được 24 rương chứa quyển kinh và năm hộp rương tranh lụa.
Nhưng Vương Viên Lục vẫn còn đầu óc, ông ta phát hiện Stein không biết tiếng Trung Quốc thành thử những bức tranh và kinh thư được ông ta chọn đều là những thứ rách nát nhất.” Trần Khác cho hay.
(P2)
Năm sau, người Pháp Pelliot hay tin bèn đến hang Mạc Cao.
Khác với Stein, Pelliot là một người thông thiểu Trung Quốc.
Ông đã lật xem ròng rã qua hai mươi mốt ngày trong Động Tàng Kinh, chọn ra tất cả các bài kinh có giá trị khảo cổ nhất, cộng với một số bức tranh lụa hoàn chỉnh hơn, tổng cộng hơn 6,000 đều mang hết về nước Pháp.
Sau chuyện này, Vương Viên Lục lại chú tâm, quyết định chuyển hết tất cả quyển kinh còn lại với phẩm chất tốt đến một nơi khác, lén giấu đi.
Tiếp đó kinh thư do Pelliot đạt được đã được triển lãm công khai, gây ra sóng to gió lớn, bấy giờ mới thật sự đánh tiếng tới triều đình.
Một tờ điện lệnh được gửi đến Đôn Hoàng, yêu cầu vận chuyển các vật phẩm còn lại trong Động Tàng Kinh đến Bắc Kinh.
Dè đâu trên đường chuyển quyển kinh tới cho Tri huyện Đôn Hoàng, đám quan lại lớn nhỏ và lính gác trạm kiểm soát hay được giá trị của nó đã từng bước đánh cắp.
Không chỉ vậy, sai dịch vận chuyển và dân chúng ven đường cũng thuận tay rút bớt, có người dùng quyển kinh làm giấy vệ sinh, có người dùng để nhen lửa thổi cơm.
Khi vận chuyển đến Bắc Kinh chỉ còn lại 8,000 quyển khiếm khuyết, trở thành tai nạn lớn nhất kể từ khi Động Tàng Kinh được phát hiện tới nay.
Gió thổi mạnh, Yến Sơn Nguyệt không nhịn được đã hít vào mũi.
Không chỉ có cô ấy, tất cả mọi người ở đây đều cảm thấy lạnh.
Cơ thể lạnh, trong lòng cũng lạnh.
“Tin tức này làm cho Vương Viên Lục đau lòng không thôi, ít nhất trong bảy năm ông ta ở lại Động Tàng Kinh chưa từng xảy ra chuyện như vậy, đến nỗi khi Stein đến hang Mạc Cao lần thứ hai, thậm chí ông ta còn hối hận vì đã không bán bằng sạch kinh thư.”
Là một người mối lái đồ cổ, Tiêu Khản có thể không hiểu rõ về tình hình trước đó nhưng lại rõ rành về đường đi của di tích văn hóa bị mất.
Chẳng hạn như hầu hết các bức tranh lụa bị Stein lấy đi đã được quyên tặng cho Bảo tàng Quốc gia Anh, phần còn lại lưu giữ ở công ty Đông Ấn – Anh và hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Quốc gia Ấn Độ.
Trong khi 6,000 bản do Pelliot mang đi lại được cất trong Thư viện Quốc gia Pháp, Bảo tàng Louvre và Bảo tàng Guimet.
Theo như chuyện này, ức đoán về sau đạo sĩ họ Vương cho phép Warner ăn cắp các bức bích họa và tượng Phật vì những cơn cớ nhiêu khê và không rõ ràng này.
Hệt như một sự nhạo báng tàn nhẫn của một thời đại.
Chuyện xưa làm người ta thổn thức, nhưng thổn thức qua đi vấn đề vẫn còn tồn tại.
Lâm Tầm Bạch không khách sáo đã hỏi: “Nói nhiều như vậy, rốt cuộc có quan hệ gì với đồ trong tay anh?”
(P3)
Trần Khác liếc nhìn anh: “Trong những dân chúng rút kinh Phật có một số là người địa phương Đôn Hoàng.
Biết không thể đối xử với kinh thư như giấy lộn thế nên bọn họ coi kinh Phật là ‘thuốc’, nếu trong nhà có người bị bệnh bèn xé một trang đốt thành tro rồi hòa với nước uống.”
Tiêu Khản lập tức sáng tỏ.
“Bởi vì nó là ‘thuốc’ cho nên được cất giữ trong một thời gian dài?”
“Đúng vậy, vào những năm 40, một số người vẫn còn có những bản chép tay này.
Khi ông cố ngoại của tôi đến Đôn Hoàng đi du lịch đã vô tình phát hiện ra, tiếp đó mua chung một đợt.”
Lời nói của Trần Khác chứa đựng hai điều mấu chốt.
Đầu tiên là nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chưa được thành lập vào những năm 1940.
Thứ hai là ông cố ngoại gã bỏ tiền ra mua bảo sao gã dám công khai đồ cho bọn cô xem, còn cam đoan tuyệt đối không vi phạm pháp luật.
Bởi vì những thứ trong tay gã thật sự “sạch sẽ”.
Lâm Tầm Bạch bĩu môi: “Làm sao anh chứng minh được đồ được mua vào thời điểm đó chứ không phải sau này?”
“Tôi không cần phải chứng minh với anh.” Trần Khác trả lời một cách thẳng thừng.
Dứt lời gã vươn tay, bình rỗng trên mặt đất lại xoay.
Như thể là một loại trùng hợp tranh đấu nào đó, miệng chai lại công minh đối diện với Lâm Tầm Bạch.
“Ồ!”
Hai tay Lâm Tầm Bạch nắm lại với nhau, anh còn thong dong hơn cả