Sớm tìm lối thoát
......
Gần đây Nhà hát Việt kịch Lũng Tây mở liên tiếp hai cuộc họp công nhân viên nhằm cảnh báo nhân viên về hành vi nhận biểu diễn bên ngoài của đoàn kịch ngày càng nghiêm trọng: "Các cô ăn cơm từ hệ thống tài chính, mà vẫn ra ngoài kiếm tiền chui?" Tuy không bị điểm mặt gọi tên, Mão Sinh và chị Diện nhìn nhau, cảm thấy câu này đang ám chỉ: Nghĩa là không được chạy sô sao? Hay là không được phép làm việc riêng ở ngoài mà không chia tiền cho đoàn?
Sau khi tan làm, hai người đứng trên lề đường mỗi người cầm một bát đậu phụ thối, chị Diện bị cay đến mức sụt sịt nước miếng: "Tiểu Bạch, em có biết ngân sách tài chính của đoàn chúng ta năm nay đã giảm một nửa không?"
Mão Sinh nói thảo nào họ phát lương hai tháng một lần. Cô vẫn có cơ hội chạy sô, đa phần là nhờ Tôn Điềm nói giúp: "Đó là tiểu sinh chính đứng đầu của đoàn Việt kịch Tỉnh." Nào có đứng đầu, nhưng mang lớp da hổ đi hát hai màn sẽ kiếm được nhiều tiền gần bằng một tháng lương.
"Không phải sư phụ Vương Lê của em làm trong đoàn Việt kịch Bách Châu sao? Họ thế nào?" Chị Diện đổi ý: "Dù từng đoạt giải, nhưng đây không phải vấn đề của một hay hai đoàn, mà là vấn đề của toàn giới hí khúc." Bây giờ kiếm đâu ra khán giả có tâm trạng xếp hàng rất lâu để nghe một vở kịch dài hai tiếng? Chẳng phải bản thân họ cũng chỉ thích chui vào KTV vui chơi đã đời sao?
Vương Lê từng nói: "Văn nghệ phục vụ quần chúng, bắt nguồn từ quần chúng. Bây giờ quần chúng tự vui tự hát, nếu văn nghệ không cải cách, ắt sẽ bị mai một." Vấn đề cốt lõi là gì? Là tại sao đại chúng thà tự giải trí chứ không muốn văn nghệ.
Đoàn Việt kịch Bách Châu vẫn đủ khả năng trả lương, thứ nhất vì có tiềm lực tài chính tốt, thứ hai vì thành phố cũng quan tâm chiêu bài văn hóa này. Nắm thương hiệu lâu đời trong tay, ai lại dễ dàng buông ra? Mão Sinh nói.
"Tôn Điềm đúng là giỏi, hát nhạc pop, đi đâu cũng hát được, không lên được sân khấu thì hát quán bar, em có biết không, một tháng Tôn Điềm kiếm được 7.000 đến 8.000 tệ." Chị Diện ghen tỵ công việc kiếm bộn tiền của cô em cùng quê: "Nếu chúng ta đến quán bar hát, nơi đó nhỏ xíu, hất tay áo còn không nổi. Hơn nữa, ai sẽ nghe?"
Mão Sinh biết chuyện Tôn Điềm đến bar hát, có lúc bị khách ở hộp đêm quấy rầy, luôn là Ngô Cường hát giọng nam cao chạy tới giúp Tôn Điềm thoát thân. Mão Sinh nói những lúc như thế chị không tìm em nữa à? Tôn Điềm nhìn Mão Sinh như nhìn một đứa trẻ: "Nam có tác dụng của nam, nữ có đường đi của nữ."
Nếu phụ nữ suốt ngày giết người phóng hoả, tính khí thô bạo, vậy thì đàn ông đi đường ban đêm mới là người phải lo lắng. Nhưng phụ nữ không làm thế: "Đó là lý do tại sao chị thích con gái hơn." Tôn Điềm nói. Cô vẫn rủ Mão Sinh ra ngoài ăn lúc nửa đêm, cùng cô đi dạo và trò chuyện khắp Đại học Sư phạm Lũng Tây.
"Tiểu Bạch, em nói xem, chị 22, em 20, chúng ta mới hát bao nhiêu năm? Liệu có như bị sa thải hay chuyển hướng không, liệu chúng ta có đột nhiên bị đuổi ra ngoài vào một ngày nào đó không?" Chị Diện nói hồi nhỏ chị học dư kịch, mày rậm mắt to hát Hoa Mộc Lan vang dội và hào hùng với lá cờ to cắm trên lưng. Đến Lũng Tây hát đán mười năm, điệu hát chuyển từ canh ớt cay sang măm hầm thịt, không thể quay lại nữa.
"Vào đoàn Việt kịch Lũng Tây, bố chị say khướt vì vui, nói con gái tôi đã có một công việc yên ổn. Mới yên ổn được bao nhiêu năm?" Ăn xong đậu phụ thối, chị Diện lau miệng: "Nhưng chị vẫn đỡ hơn Điềm Điềm, mẹ chị mở một quán ăn nhỏ, bố chị dẫn dắt một nhóm xây dựng sửa sang nhà cửa. Còn gia đình em ấy, haiz, một lời khó nói."
Gần đây Mão Sinh mới biết Tôn Điềm kiếm tiền bạt mạng vì phải nuôi gia đình, bố cô ấy bị ngã khỏi giàn giáo khi ra ngoài làm công, bây giờ chân cẳng không nhanh nhẹn, chỉ có thể dưỡng thương ở nhà. Mẹ Tôn Điềm làm bảo mẫu, còn có đứa em trai đang học cấp 2, cả nhà đều trông cậy vào tiền của Tôn Điềm.
Vậy nên, sao chị ấy có thể biết cách tẩy trang? Tại sao đôi mắt chị lại mặn? Mão Sinh dần dần hiểu rằng đó là nước mắt và mồ hôi từ cuộc đời.
Đã gần ba tháng kể từ lần gặp cuối cùng với Ấn Tú, Mão Sinh không còn gửi tin nhắn nữa. Cô mang theo một cuốn sổ nhỏ bên người, khi nào nhớ sẽ đặt bút xuống vẽ. Có lúc vẽ Ấn Tú trong ký ức, có lúc chỉ viết một câu. Cô không trách Ấn Tú, chỉ trách bản thân quá nghèo, cô là một diễn viên Việt kịch nhỏ bé chạy sô như con chuột chạy qua đường, công việc kiếm cơm chỉ như ngọn đèn trước gió. Ấn Tú lỗ một khoản từ 300.000 đến 400.000 tệ, trong khi hiện giờ Mão Sinh không có 30.000 tệ tiền tiết kiệm.
Đôi lúc, họ nhìn thấy rất nhiều xe sang chạy ngang qua khi đang ăn thịt xiên nướng và đậu phụ thối bên đường, chị Diện nói: "Chỉ một con xe đó là đủ nửa năm tiền lương cho tất cả mọi người trong đoàn kịch chúng ta."
Tính toán xong, Mão Sinh nghĩ đúng thế thật, cô càng hiểu nỗi không cam lòng của Ấn Tú. Mẹ Triệu Lan nói Tiểu Ấn đã nhìn thấy nhiều đến mức khó có thể cúi đầu. Ấn Tú đếm số tiền lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm vạn tệ tiền mặt trên tay, về nhà đóng cửa lại ăn bó rau cải 1,2 tệ, trong túi chỉ còn vài trăm tệ, liệu có thể chấp nhận được không?
Mão Sinh cam lòng, nhưng cô không thể nghĩ thay cho người khác, không thể giúp họ giảm bớt gánh nặng trong lòng. Chị Diện nói: "Tiểu Bạch, nhân lúc còn trẻ, chúng ta hãy tìm lối thoát càng sớm càng tốt. Nếu phải cải cách và mất việc, chị sẽ đi bưng bê bát đũa, không hát nữa."
"Em... em chỉ thích nghề này." Khi Mão Sinh cười, Tôn Điềm đã chạy đến trước mặt cô, mái tóc đen thẳng và dài đã được cắt ngắn hơn, gắp một miếng đậu hũ thối từ trong hộp của Mão Sinh ra ăn hết: "Vừa hay đang định nói với mấy người, cuối tuần sau người ta sẽ đến Ninh Ba hát. Quán bar ở đó khai trương chỉ tìm minh tinh trẻ, hiếm khi có dịp đến góp vui. Đúng là không phí công giành hạng 12 toàn tỉnh trong cuộc thi tài năng năm ngoái nhỉ?"
Mão Sinh đột nhiên có ý tưởng: "Em đi xem cùng chị được không? Em không cần hát, chỉ nghe thôi."
"Được, đúng lúc chị đang lo không có bạn đồng hành." Tôn Điềm lại gắp miếng thứ hai, Mão Sinh đưa bát cho cô: "Đủ chưa?"
Tôn Điềm nói đã đủ, chủ yếu do thèm vị, ăn quá nhiều sẽ thấy ngán. Lát sẽ vẫn sẽ ăn tử tế phải không?
Bữa ăn tử tế của ba người cũng chỉ là ba món xào thêm hai chai bia, Mão Sinh đang định trả tiền thì bị Tôn Điềm ngăn lại: "Lần trước cũng là em, lần này đến lượt chị." Gần đây cô hát rất nhiều tại các quán bar và hộp đêm, dưới mắt đã có quầng thâm, da mặt cũng chảy xệ, trong mắt toàn là những mạch máu đỏ. Chị Diện nhìn mà thấy thương: "Em kiếm tiền cũng phải lo sức khoẻ chứ?"
Tôn Điềm cười xoà: "Em khỏe mà."
"Ngô Cường vẫn có ý với em đó? Sao em không đồng ý?" Chị Diện rất tò mò về mối quan hệ giữa Tôn Điềm và một người bạn đồng hương khác.
Tôn Điềm cúi đầu ăn thận xào cùng cơm trắng: "Không hợp." Cô nói mẹ người đó là giáo viên, bố là công chức, nhà hai người cách xa tít tắp, chưa kể bố em bị liệt ở nhà, mẹ em vừa làm nông vừa làm bảo mẫu một tháng kiếm 800 tệ, còn có đứa em trai đang đi học. Chị nghĩ xem người